Blog của cựu học sinh trường Nữ Trung Học Qui Nhơn

Trang NhàThể LoạiĐoản VănDạo chơi cùng lịch sử với Thành phố cổ...

Dạo chơi cùng lịch sử với Thành phố cổ Sydney

Năm cũ sắp qua đi, năm mới đang đến. Cây cối đâm chồi nẩy lộc báo hiệu mùa xuân đã về. Ca dao Việt Nam về công việc các tháng trong năm của nông dân ta có câu “Tháng giêng là tháng ăn chơi”, thơ Đường có bài thơ Tứ thời thi nổi tiếng của Thôi Hiệu mở đầu với câu “Xuân du phương thảo địa” ( Mùa xuân đi chơi miền cỏ thơm )… Theo thói quen đó có lẽ trong lòng chúng ta ai cũng thấy xôn xao khi mùa xuân đến. Người ở xa thì về quê thăm nhà, người sống trong thành phố thì lại muốn “du xuân” đâu đó trong những ngày xuân. Là người thích đi du lịch, tôi cũng đã có một số chương trình du xuân, tự “thưởng” cho mình sau một năm làm việc mệt mỏi. Với tôi thì cuộc đi chơi dù gần hay xa, trong nước hay ra nước ngoài đều bổ ích, mở mang kiến thức và suy nghĩ của mình.

Trong đời, có lẽ chuyến du xuân làm tôi nhớ nhất là chuyến đi Úc châu vào cuối năm 1992. Chuyến đi này kéo dài từ mùa xuân đến đầu mùa thu năm 1993, trong đó lại có nhiều chuyến đi ngắn ngày đến một số các tiểu bang của Úc, được tham quan những điểm du lịch nổi tiếng, bảo tàng, công viên, vườn thú, vườn thần tiên, nông trại … Nhưng nơi đến mà tôi luôn ao ước được trở lại lần thứ hai, là Old Sydney Town ( Thành phố cổ Sydney ). Xin kể lại cho các bạn nghe về chuyến du xuân này:


Lính áo đỏ thế kỷ 18 tại Old Sydney Town


Cổng vào Old Sydney Town

Old Sydney Town được xem như là một bảo tàng ngòai trời tại thành phố Somersby, gần Gosford, tiểu bang New South Wales, Australia, là một tái tạo trung thành của buổi ban đầu sơ khai của thuộc địa New South Wales, trải dài từ năm 1788 đến 1810. Bảo tàng hoạt động từ năm 1975 đến 2003 thì đóng cửa.

Thành phố Sydney, thủ phủ của tiểu bang New South Wales, là thành phố lớn nhất, nổi tiếng nhất và lâu đời nhất của nước Úc. Nằm ở bờ biển phía Đông Nam của Úc, trên biển Tasman, thành phố được thiết lập vào năm 1788 tại Sydney Cove, một vịnh nhỏ trên bờ biển phía Nam cảng Jackson ( bao gồm nhiều cảng, đặc biệt nhất trong số đó là cảng Sydney Harbour ), do Sir Arthur Phillip người dẫn đầu Đoàn tàu Thứ Nhất ( the First Fleet ) đến từ Anh. Có ba nhóm thổ dân với ngôn ngữ khác nhau đã sinh sống tại đây ít nhất vào khoảng 30.000 năm. Người châu Âu bắt đầu để ý đến Úc từ khi Đô đốc James Cook tìm thấy Vịnh Botany vào năm 1770. Dưới chỉ thị của chính quyền Anh, một khu di dân cho những người tội phạm được Sir Arthur Phillip thiết lập vào năm 1788. Ông thành lập khu dân cư tại Sydney Cove trên cảng Jackson, đặt tên nơi đó theo tên của Bộ trưởng Bộ Nội vụ Anh, Lord Sydney Thomas Townshend, để công nhận vai trò của Lord Sydney trong việc giúp cho Arthur Phillip có giấy phép thành lập khu thuộc địa.


Bức tranh vẽ thành phố Sydney vào thế kỷ 18 ( không rõ tác giả )

Vào năm 1969, kiến trúc sư Frank R. Fox đã mua lại 65 ha đất tại Somersby gần Gosford với ý tưởng tạo ra một bản sao của lịch sử thành phố Sydney buổi ban đầu sơ khai. Ông muốn phản ánh lối sống của những người định cư đầu tiên trong những năm đầu của thực dân và cũng vì địa hình vùng đất này rất giống với cách bố trí ban đầu của Sydney.
Sau khi nghiên cứu cẩn thận, ông bắt đầu cho xây dựng vào năm 1972, dựa theo bản đồ thành phố Sydney của James Meehan vào năm 1803 và gồm hơn 30 công trình được tái tạo như thật theo bản gốc :

1- “Sydney Cove” – một khu giải trí của Sydney Harbour
2- Nơi diễu binh
3- Nơi bắn súng đại bác
4- Nơi đấu súng lục và xét xử tội phạm
5- Tòa án
6- Nơi hành phạt
7- Các cuộc đua trâu, xe ngựa kéo
8- Những cửa hàng mỹ nghệ
9- Quán trà, nhà hàng nướng v.v..

Công viên được mở cửa từ 1975 do thủ tướng thứ 21 của nước Úc là ngài Gough Whitlam, sau đó phát triển bởi kiến trúc sư Frank Fox dưới sự trợ giúp của chính phủ liên bang và ngân hàng New South Wales. Chính phủ tiểu bang Wran đã về đầu tư ngay sau khi thủ tướng kế tiếp là ngài Malcolm Fraser lên cầm quyền vào cuối năm 1975.


Lính áo đỏ diễn tập bắn súng tại Old Sydney Town


Cối xay gió


Chiếc xe ngựa trong ngôi làng cổ


Cảnh diễn tình tứ giữa lính áo đỏ và một cô gái


Một vụ kiện trong làng


Ra tòa xử án


Một số diễn viên trong hàng trăm người làm việc tại Old Sydney Town

Trong 28 năm qua hàng ngàn du khách đã đi trên đường phố Old Sydney Town với niềm xúc động và vui sướng khi được sống lại với quá khứ, được tham gia vào một cuộc phiêu lưu trở về lịch sử. Du khách có thể đi lang thang trên đường phố và khám phá những phong cách sống của thành phố Sydney vào thế kỷ 18, từ ngôi làng với những nông trại, đến những ngành nghề, được xem cảnh đội quân áo đỏ diễu hành, chứng kiến cuộc diễn tập và nghe tiếng đại bác như sấm rền, được xem một trận đấu súng lục gay cấn hay chứng kiến cảnh một tù nhân nổi loạn, được tham gia cảnh xét xử ở một phiên tòa, cảnh tù nhân bị đánh đập, bị kết án và trừng phạt như bị treo cổ hay xử bắn .v.v.
Nhưng thật không may, 200 năm sau ngày thành lập thành phố Sydney, vào ngày Thứ Hai 27 tháng 1, năm 2003 Old Sydney Town đã ngừng hoạt động. Người ta vẫn hy vọng rằng trong một ngày thật gần, bảo tàng lịch sử quý giá tái hiện lại lịch sử thời quá khứ nước Úc sẽ được hoạt động trở lại. Thống kê trong suốt 28 năm hoạt động, công viên đã được 6 triệu lượt du khách viếng thăm.


Cối xay gió thế kỷ 18 tại Old Sydney Town


Một nông trại tại Old Sydney Town

Tôi được may mắn tham quan Old Sydney Town vào mùa xuân năm 1993, 7 năm trước khi Old Sydney Town đóng cửa. Những gì được nhìn thấy thật hấp dẫn, thú vị và khó quên. Toàn cảnh quá khứ thời điểm từ 1788 đến 1810 được tái hiện rất sinh động bởi sự tham gia của hàng trăm diễn viên trong nhiều vai, hóa thân vào nhân vật không phải chỉ thu hẹp trên một sàn diễn của sân khấu kịch, mà ta có cảm tưởng như họ là con người đang sinh sống ở đấy, với cách ăn mặc, sinh hoạt của thế kỷ 18. Du khách được đi dạo chơi một cách tự do, có thể tùy thích ghé thăm một tiệm may, một xưởng gỗ, một trại hòm, một nông trại nuôi cừu, một hầm rượu, vào kéo ghế ở một nhà hàng với các món ăn truyền thống, ăn bánh mì đen với pho mát, được xem cảnh cắt lông cừu, thăm vài ngôi nhà mà bên trong nội thất rất cổ, với những căn phòng, bàn ghế giường tủ nhỏ xíu cho thấy người Úc vào thế kỷ 18 cũng chưa to lớn như ngày nay. Trên những con đường làng có thể nhìn thấy những thôn nữ, những ông chủ, người hầu qua lại, những chiếc xe ngựa chở hàng, xe trâu kéo. Thỉnh thoảng có một tốp lính đi tuần, súng vác trên vai. Bất ngờ có tiếng kêu la inh ỏi của một phụ nữ bị một tên trộm đột nhập vào nhà bắt trộm heo, gà. Rồi lính kéo đến lùng sục bắt trộm. Sau đó là màn giải tội phạm ra tòa. Tòa án cũng có vị chánh án oai nghiêm, có bị cáo trước vành móng ngựa, còn người dự phiên tòa là các đoàn khách tham quan được ngồi trên những thân cây lớn để chứng kiến tòa xử án. Một vài người nhịn không được đã khúc khích cười, thế là chánh án nghiêm mặt gõ búa gỗ cọc cọc xuống bàn và chỉ tay về phía phát ra tiếng cười : “Không được cười trong lúc tòa xử án!” Thế là mọi người đều cười ầm lên. Mọi chuyện đã xảy ra thật tự nhiên, thoải mái và vui vẻ như thể du khách cũng hóa thân vào vai diễn ấy, hay đang sống trong đời sống ấy. Cảm giác và trải nghiệm này, thật khó mà có được trong những cuộc tham quan bảo tàng hay di tích khác.


Bên người lính áo đỏ


Một góc làng cổ Sydney

Nhiều năm trôi qua, tôi vẫn còn giữ những tấm hình kỷ niệm đã chụp tại Old Sydney Town. Tôi luôn mong ước sẽ có ngày trở lại thăm bảo tàng này. Rồi một ngày, em gái tôi báo tin : “Chị ơi, Old Sydney Town bị đóng cửa rồi!” Cảm thấy buồn và hụt hẫng, tôi tìm đọc nhiều thông tin liên quan vì sao một nơi giải trí bổ ích như vậy lại không thể tồn tại. Dù nơi này đã có chính phủ liên bang tài trợ, nhưng lý do để phải bị đóng cửa là bởi vì các hoạt động của bảo tàng trong suốt bao nhiêu năm qua đã không đem lại lợi nhuận mà còn bị thua lỗ quá lớn. Không có tài chính để tu bổ, nâng cấp, các công trình nơi đây đã xuống cấp trầm trọng, dần dần trở thành hoang phế. Nay người ta cần phải đầu tư cho những gì có thể mang lại lợi ích cao hơn, thí dụ như những trò chơi điện tử hiện đại, bởi dường như giới trẻ ngày nay không mấy quan tâm đến lịch sử nên bảo tàng đã không thu hút được họ. Và hiện nay, Old Sydney Town chỉ còn dành cho điện ảnh và sản xuất phim truyền hình.
Về bảo tàng công viên lịch sử, tôi không biết nơi nào trên thế giới đã làm như mô hình Old Sydney Town, chỉ nghe nói ở Toronto, Ontario, Canada có Black Creek Pioneer Village. Vào cuối thế kỷ 18, hình ảnh chiếc cối xay gió chạy bằng sức gió để xay bột, dẫn nước nằm bên những dòng suối thơ mộng gắn liền với nông thôn. Khi bắt đầu có nhà thờ, trường học, các cửa hàng, quán rượu … xuất hiện, nhiều gia đình làm nông cũng rời bỏ làng quê ra đi về đô thị sinh sống, và cối xay gió cũng biến mất. Vào năm 1960, Cơ quan Bảo tồn Toronto và Khu vực đã sáng lập ra một khu vực cộng đồng nông nghiệp nhỏ ở vùng ven phía Bắc Toronto để vinh danh lịch sử, thuở ban đầu của cuộc sống định cư ở vùng đất này. B. Napier Simpson, Jr. (1925-1978), một kiến trúc sư chuyên phục chế đã cống hiến cả cuộc đời nghề nghiệp của mình để nâng cao nhận thức cho công chúng về tầm quan trọng của việc bảo tồn di sản văn hóa lịch sử bao gồm cả dự án Black Creek Pioneer Village. Hiện nay nơi đây phục vụ và đem đến cho các học sinh và du khách một hành trình hấp dẫn trở về quá khứ thời kỳ đầu thành lập thị trấn York từ 1790 đến 1860 trước khi có xe hơi, công nghệ kỹ thuật số và sự thống trị của văn hóa đô thị.


Vườn táo ở Black Creek Pioneer Village


Nông dân thu hoạch rau củ tại Black Creek Pioneer Village

Tôi vẫn nhớ lúc đi thăm ngôi làng cổ Sydney này 20 năm trước, tôi đã thầm mơ ước ở đất nước mình rồi đây cũng sẽ có một mô hình bảo tàng ngoài trời mà người tham quan được dạo chơi cùng lịch sử như thế. Đất nước tôi có đến 4.000 năm văn hiến mà, sẽ có bao nhiêu chuyện để kể cho con cháu nghe, từ thuở nàng tiên Âu Cơ sánh duyên cùng rồng Lạc Long Quân trải dài qua 18 đời vua Hùng, rồi các triều đại Đinh, Lê, Lý, Trần … những câu chuyện về mở mang bờ cõi, chống ngoại xâm v.v… Một số công viên, khu du lịch hiện nay có cố gắng thổi chút hồn lịch sử vào, nhưng nhiều nơi đến xem thì chỉ việc ngắm phần xây dựng kiến trúc thôi đã thấy lạc lõng, nửa Tàu nửa ta, hay có khi hình như là … không phải ta? Xem xong chỉ thấy mình … ngơ ngác như người xa lạ và … không muốn trở lại nữa. Có lẽ, mơ ước của mình rồi cũng chỉ mãi mãi là … ước mơ thôi!

NGUYỄN DIỆU TÂM

Nguồn tham khảo: http://en.wikipedia.org/OldSydneyTown và www.blackcreek.ca

2 BÌNH LUẬN

  1. RE: Dạo chơi cùng lịch sử với Thành phố cổ Sydney
    Thị hiếu và cảm nhận của con người thay đổi theo thời gian với sự thay đổi của đời sống thế nên có nhiều nơi đành phải đóng cửa, và đó là sự thật! Cảm ơn bài viết chia sẻ của chị và biết rằng có những ngậm ngùi khi nói lời từ giã với những ước mơ, hoài bảo không trường tồn nổi.
    Tiến không biết ở đây có nơi nào giống như vậy, nhưng hằng năm ở Minnesota, vào tháng 9 và 10, có nhóm “Renaissance Festival”…đi khắp nước Mỹ để tổ chức hội chợ vào dịp cuối tuần kéo dài đến nhiều tuần…Họ ăn mặc như thời Renaissance…ẩm thực là những món ăn xưa, trò chơi là những trò chơi xưa…những gánh xiếc….họ tạo một không khí như một khu phố nhỏ thời xưa…cũng đấu kiếm…đua ngựa…và vui nhất là diễn hành khắp nẻo đường trong một khu đất rất rộng….
    Nhiều khi Tiến cũng cứ tự hỏi hoài, không biết người ta làm có đủ tiền sống để họ có thể tiếp tục được mãi mãi, hay rồi họ cũng phải đành đóng cửa! Chia sẻ với chị chút cảm nghĩ. KT

  2. RE: Dạo chơi cùng lịch sử với Thành phố cổ Sydney
    Tiến thân mến, cảm ơn đã chia sẻ với chị sau khi đọc bài này. Chị thấy mô hình du lịch lịch sử theo cách của Old Sydney Town thật là hay nên chị rất muốn các bạn cùng biết đến. Đã có nhiều người rất thích nên khi nơi này đóng cửa, có rất nhiều bài báo ở Úc viết để vĩnh biệt (“Farewell Old Sydney Town”) rất cảm động, nên chị nghĩ không chỉ có mình mà ngay cả dân Úc cũng rất tiếc nuối, mà đành vậy khi chính phủ liên bang không kham nổi nữa. Kéo dài suốt 28 năm, thật là một công việc khó khăn nhưng đầy ý nghĩa.
    Chị chỉ là một người xa lạ với văn hóa lịch sử của Úc châu, nhưng khi đến thăm nơi này chị thấy mình như hòa vào trong những đoàn khách tham quan hôm ấy. Mọi người đều vui vẻ đi thăm cả khu làng rộng lớn đó. Phong cảnh, con người, cuộc sống của thế kỷ 18 được tái tạo từng góc cạnh và chi tiết làm cho mình như tham gia vào quá khứ của họ. Những bất ngờ gặp trên đường lôi cuốn mình đi theo, những thích thú khi được tiếp xúc với “người của thế kỷ 18”. Vui lắm! Đó là công sức của cả một tập thể, và hàng trăm diễn viên làm việc ở Old Syndey Town đã đem lại cho du khách phương xa những hiểu biết về lịch sử Sydney, cũng như củng cố kiến thức một phần lịch sử cho trẻ em, học sinh và người dân của nước Úc nữa.
    Mô hình Old Sydney Town là một trong những cách hay và thú vị. Chị mới đọc đâu đó thông tin là đang có một chủ đầu tư ở Úc muốn Old Sydney Town sống lại. Nếu những người giàu có đã đủ giàu rồi, và trái tim họ mong muốn làm những điều tốt đẹp cho đất nước của mình, thì đây là một cách họ đầu tư không vì lợi nhuận mà vì tấm lòng sẽ được vinh danh mãi mãi. Cũng như kiến trúc sư Napier Simpson đã cống hiến cả cuộc đời để phục chế những di sản lịch sử trong đó có dự án Black Creek Pioneer Village ở Toronto chỉ mong muốn công chúng hiểu được tầm quan trọng của việc bảo tồn di sản văn hóa.
    Những năm 90 có một dự án khu du lịch “Việt Nam thu nhỏ”, sẽ có một làng du lịch lớn với mô hình bao gồm nhiều trong số 54 dân tộc của Việt Nam. Một dự án quá to lớn và có vẻ đầy ảo tưởng, nhưng không phải là không có khả năng thực hiện. Đã có một số kế hoạch đề ra sẽ làm từng bước một. Riêng chị thì đã sưu tầm một số tài liệu về mỹ thuật và kiến trúc, văn hóa mảng dân tộc thiểu số. Đây là một trong những “giấc mơ” không thành … 🙁

BÌNH LUẬN

Vui lòng nhập bình luận của bạn
Vui lòng nhập tên của bạn ở đây

Bài Cùng tác Giả