Blog của cựu học sinh trường Nữ Trung Học Qui Nhơn

Nhật Ký: Công Viên Quốc Gia Mỹ

MỘT CHUYẾN THĂM CÁC CÔNG VIÊN QUỐC GIA MỸ (US NATIONAL PARKS)
September 20-October 1, 2013

Chuyến du lịch một số Công Viên Quốc Gia Mỹ đã qua 2 tuần mà tôi vẫn bận bịu chưa ghi lại được nhiều điều tôi muốn ghi khi đi qua 5 tiểu bang mênh mông và 5-6 công viên xinh đẹp miền Tây Nam nước Mỹ. Thôi thì nhớ gì viết nấy, thích gì viết nấy. Nhật ký thường phạm lỗi chủ quan, ghi để khỏi quên, chờ ngày đọc lại, cười vui một mình. Mong độc giả rộng lượng.

NAVAJO NATION

Từ khi đến Mỹ tôi đã từng nghe về Navajo Tribal Reservations nhưng tôi biết rất ít về khu biệt lập của người dân Da Đỏ nầy. Tên Navajo Tribal Reservations có từ năm 1868. Sau nầy, được đổi thành Navajo Nation (NN).

Chuyến du ngoạn các công viên quốc gia Mỹ (CVQG), tôi ghi tên trễ nên phải chờ trong danh sách đợi. Còn khoảng 10 ngày trước khi khởi hành vợ chồng tôi mới được thông báo có được chỗ cho chúng tôi do có người ghi danh nhưng không đi. Tôi bận, không đọc được gì về NN và các CVQG. Lên xe buýt du lịch, tôi gắng nghe nhiều hướng dẫn viên du lịch (HDVDL) thuyết trình về chuyến đi. Tuy vậy, tôi cũng không thu thập đủ dữ kiện mà tôi tò mò muốn biết về NN. Hai tuần sau về lại nhà tôi rảnh hơn một chút, vào internet đọc thêm.

Navajo Nation, tạm gọi Quốc Gia Navajo, là khu biệt lập dành cho người da đỏ từ năm 1868 sau hiệp ước ký kết giữa chính phủ Mỹ và dân da đỏ. Navajo, từ ngữ da đỏ, đọc là Na va hô, chữ J đọc như chữ H của tiếng Tây Ban Nha. NN nằm trong lãnh thổ 3 tiểu bang New Mexico (NM), Arizona (AZ) và Utah (UT), gần điểm giáp giới của 4 tiểu bang NM, AZ, UT và Colorado (CO) gọi là Four Corners Monument (FCM). NN rộng khoảng 24 ngàn rưởi square feet vuông hay 74 ngàn km mét vuông, tương đương với diện tích tiểu bang New Hampshire. Dân số vào năm 2000 khoảng 174 ngàn người.

Trong chuyến du lịch, chúng tôi không đi ngang qua khu sinh sống đông đảo của người da đỏ. HDVDL cho biết dân da đỏ thất nghiệp nhiều, sinh sống nhờ vào trợ cấp của chính phủ Mỹ. Nạn nghiện ngập cao. Đời sống dân da đỏ nói chung là nghèo. Vào các tiệm bán quà lưu niệm của dân da trắng quanh vùng NN, chúng tôi thấy quà lưu niệm được dân da đỏ chế tạo bằng tay và rất mỹ thuật. Không thấy tiệm bán quà made in China.

Tôi từ lâu, chẳng biết sao, lại thích được cỡi ngựa không yên, mặc y phục chiến binh da đỏ, đội mũ lông chim sặc sỡ dài đến hông của các thủ lãnh da đỏ, bôi mặt dữ dằn, cầm búa… để chỉ chụp một tấm hình lưu niệm. Sở thích kỳ quái bạn nhỉ? Không biết có phải những kiếp trước tôi là một tù trưởng hay chiến binh da đỏ chăng? Nhưng, khi tôi hỏi giá chiếc mũ lông chim treo bán trong các tiệm bán quà lưu niệm thì giá rất cao, từ 400-1600 đô la. Tôi đành hẹn lại lần du lịch khác để thực hiện mơ ước ngông cuồng đó. Với lại tìm đâu ra y phục, ngựa, búa mà chụp hình? Vào các viện bảo tàng, tôi ưa ngắm tranh vẽ và tượng dân da đỏ. Tôi chụp lại (được cho phép chụp không dùng đèn máy ảnh) thật nhiều bức tranh mà tôi ưa thích đem về ngồi xem đi xem lại.

Navajo Seal & Flag (Khuôn dấu và Cờ)

À, quên kể cho bạn nghe, hồi chiến tranh giữa dân da đỏ và dân da trắng đi lấn đất. Một lần, quân Mỹ đông đảo, súng ống đầy đủ, tấn công một vùng dân da đỏ và bắt sống được 17 ngàn dân, đưa họ về sống trong một khu biệt lập, thiết lập bởi chính quyền Mỹ. Yếu thế, dân da đỏ cam chịu số phận tù binh và không may, 4 năm sau, họ bị lây bệnh của người da trắng và khoảng 4 ngàn người da đỏ đã thiệt mạng. Dân da đỏ phản đối chính phũ Mỹ và đòi được trở lại núi rừng của họ. Chính phủ Mỹ lúc đó đành để họ trở lại vùng đất xưa của họ.

Thung Lũng Tượng Đài, Arizona, tượng đài hình Găng Tay Nhà Bếp (Mitten Rocks) ở hậu cảnh

Ngày nay, ghé qua Khu Monument Valley mà tôi tạm dịch là Thung Lũng Tượng Đài (TLTĐ), thuộc tiểu bang Arizona, tôi được cho biết đời sống đơn sơ của thổ dân da đỏ vẫn còn tồn tại nơi đây. Đàn bà da đỏ dệt vải bằng khung và bằng tay. Họ là những nghệ nhân có tài. Họ chăn nuôi đàn cừu để lấy sữa, da và thịt. Thanh niên săn bắn, làm rẫy. Căn nhà một gia đình ở, nhỏ như một nấm mộ lớn nổi trên mặt đất, mái đắp bằng bùn, có một cửa lớn ra vào, một ống khói nhỏ để khói thoát ra được khỏi nhà. Căn nhà nầy là cho mùa đông. Căn nhà mùa hè sơ sài hơn, vách làm bằng cây, mái lá nằm trong nhà thấy trời xanh hay ánh trăng sao như những túp lều của dân kinh tế mới sau 1975. Trên xe buýt du lịch tôi nghe chữ hogan được HDVDL nói đi nói lại hoài nhưng tôi tôi không mường tượng ra là thứ gì của dân da đỏ. Thì ra hogan là căn nhà của dân da đỏ. Tôi ở Mỹ đã gần 35 năm mà chưa biết từ ngữ nầy vì cuôc sống của tôi cứ mãi loanh quanh với bệnh nhân và bệnh tật cho tới hôm nay được đi thăm nơi người dân da đỏ sinh sống. Tiếng Mỹ khó và phải học cả đời cũng chưa chắc giỏi.

Tôi thích nhìn cảnh đàn ông da đỏ cỡi ngựa không yên, ghìm cương con ngựa trắng oai phong, đứng nhìn trời mây trên đỉnh núi đá cao. Tôi cũng thích nhìn các em bé gái da đỏ tuổi chin mười, thất học, cỡi ngựa như bay trong ánh nắng chiều, giúp mẹ chăn đàn cừu thiếu nước uống. Đời nầy qua đời khác họ sống khổ hạnh, không cần đến kỷ thuật tân tiến. Không biết họ có hạnh phúc không?

Đàn cừu được nuôi trong sa mạc. Hậu cảnh là tượng đài Những Vũ Công Săn Bắn (Hunter Dancers) và Totem Monument

Căn nhà (hogan) mùa đông. Tiền cảnh là bà mẹ da đỏ dệt vài bằng tay. Chiếc xe ngựa là phương tiện di chuyển trong sa mạc mênh mông

MESA VERDE NATIONAL PARK

CVQG mà chúng tôi ghé đầu tiên trong chuyến du ngoạn là Mesa Verde thuộc tiểu bang Colorado (CO). Khi nhận chương trình du ngoạn từ công ty du lịch Go Ahead có trụ sở ở Bắc Mỹ, tôi liếc qua và vì méo mó ngôn ngữ, tôi cứ đọc Mesa Verde theo giọng Tây Ban Nha, Mê Xa Vẹt Đê. Mesa Verde có nghĩa đen là Cái Bàn Màu Xanh. Khi HLVDL thuyết trình thì họ đọc giọng Mỹ, Mi Xơ Vợt Đi, chữ Đi gần như bị họ nuốt mất, làm tôi bỡ ngỡ, suy nghĩ một chặp mới hiểu ra. Tôi tự cười mình, ai bảo méo mó ngôn ngữ. Đoàn 42 người, trong đó có 4 người Việt bạn thân. Tôi chắc người Mỹ chẳng bao giờ nghe đọc Mê Xa Vẹt Đê như tôi. Trong đoàn chỉ có 2 người biết nói chút đỉnh tiếng Tây Ban Nha vì làm việc cho chính phủ liên bang Hoa Kỳ.

Mesa Verde (Cái Bàn Màu Xanh)

Nhiều trăm năm trước, thổ dân đến sinh sống vùng New Mexico. Sau đó thực dân Tây Ban Nha xâm lăng đất đai của người Da Đỏ, thành lập thành phố, chính quyền. Sau đó nữa, dân Mỹ, với lực lưọng hùng mạnh, 1500 kỵ binh tinh nhuệ, đến xâm chiếm vùng nầy, đẩy lui người Tây Ban Nha về phương Nam, Mễ Tây Cơ bây giờ. Vùng núi đồi chung quanh Santa Fe, thủ phủ của NM, có hình dáng lạ, núi đồi mà thổ dân đã đặt tên cho vùng nầy là Mesa Verde dài hàng trăm dặm, màu xanh, mà đầu núi bằng phẳng như mặt bàn. Có lẽ vì thế mà thổ dân đã đặt tên cho vùng nầy là Mesa Verde.

Khu nhà ở tiền sử của dân da đỏ ở Mesa Verde

Chúng tôi được đưa đi thăm khu trú ngụ cổ xưa của thổ dân, sâu thẳm dưới đáy vực, trong lòng các hang lớn. Mặt trên vực, dân da đỏ canh tác trồng trọt. Sau bao trăm năm mưa gió, nhà của thổ dân được xây bằng gạch, đá, đất bị bị hủy hoại nhiều. Chính quyền tiểu bang phải ra sức trùng tu nhưng vẫn giữ được những kiến trúc cổ xưa do thổ dân xây dựng. Trước thời thổ dân biết xây nhà trong hang, họ làm nhà sâu dưới đất gọi là Pit House để tránh thú dữ, quân thù.
Pit House ngày nay còn đủ dấu tích và được khai quật, lưu giữ cho du khách thưởng lãm.

Nhà hầm dưới đất (Pit house)

Dân Da Đỏ canh tác

Nhà xây trên đất của dân da đỏ

GRAND CANYON NATIONAL PARK

Grand Canyon (GC) thuộc tiểu bang Arizona. Đây là vết nứt của trái đất từ thời khai thiên lập địa. Bề ngang có chỗ rộng hơn 10 dặm, bề dài hàng 4 trăm dặm.

Buổi sáng, chúng tôi ngồi trên máy bay 12 chỗ, bay vòng vòng trên vực để quan sát và chụp hình. Phong cảnh vô cùng ngoạn mục. Khó có đủ lời để tả. Buổi trưa chúng tôi đi thuyền trên con sông cùng tên Grand Canyon chảy ngoằn ngòeo dưới đáy vực. Từ máy bay, con sông trông nhỏ như con mương, ngồi trên thuyền mới biết sông rộng và đẹp. Nước lạnh 9 độ C nhưng có người vẫn nhảy xuống nước. Độ sâu trung bình của sông là 20-25 mét. Vách đá sừng sững hai bên bờ sông phải ngẩn cổ ngửa đầu ra phía sau mới nhìn được hết. Lằn nứt của trái đất thuộc tiểu bang California chạy dài từ Mễ Tây Cơ lên Alaska, cắt ngang sông và vực GC được nhìn thấy rõ. Thật là thú vị và thư giãn khi được đi thuyền trên sông GC. Có những con ngựa hoang gặm cỏ hai bên bờ sông trông như một bức tranh màu sắc hài hòa tuyệt đẹp.

Chuyện vui: Khi đi thuyền trên sông GC, trời trưa nắng nóng, HDVDL hỏi du khách có muốn uống nước trà đá không. Cô nói, “Thuyền tôi có cái tủ lạnh khá tốt”. Mấy người đưa tay muốn uống. Vài nữ du khách tò mò nhìn quanh thuyền không thấy tủ lạnh đâu nên thì thầm với nhau. Khi cô HDVDL lôi từ mạn thuyền lên một cái lưới chứa nước trà lon được ướp lạnh trong nước sông 9 độ C lạnh như vừa từ tủ lạnh ra. Mọi người mới kêu “À, tủ lạnh nầy tốt thật.”

Sông Núi Grand Canyon

Grand Canyon chụp từ trên không

Đôi Ngựa Bên Sông

ANTELOPE CANYON

Chúng tôi được đưa bằng xe đến Antelope Canyon (AC), thuộc tiểu bang Arizona để thưởng ngoạn và chụp hình. Hang hay động AC nầy được nước, gió, thời gian xói mòn hàng triệu năm tạo nên những cảnh đẹp kỳ bí. Hang hơi hẹp, du khách có lúc phải đi hàng một để tới lui. Du khách không được dùng đèn máy ảnh khi chụp hình để bảo vệ cảnh tượng trong hang. Tôi không đồng ý với qui lệ nầy nhưng chẳng biết làm sao. Không đèn, thiếu ánh sáng trong hang nên phải nín thở chờ máy ảnh mở đóng. Nhiều hình bị mờ do ống kính mở quá lâu không đóng kịp khi tay người chụp và máy ảnh đã rung. Bạn nghĩ gì khi nhìn tấm ảnh dưới đây?

Poetry in Motion by Michael Fatali
Một nhiếp ảnh gia nhà nghề đã chụp được nhiều tấm ảnh đẹp ở Antelope Canyon nầy và treo bán trong phòng trưng bày ảnh của ông, có tấm với giá 24 ngàn đô la. Thật khó tin phải không bạn? Nhưng đó là sự thật vì chính tôi đã hỏi thử giá bức ảnh đó khi lầm tưởng rằng tấm ảnh chỉ đáng giá 4-5 trăm đô la thôi.

ZION NATIONAL PARK

Zion có nghĩa là Sanctuary và Refuge. Chẳng biết dịch sao cho sát nghĩa. Zion National Park ở trên cao độ khoảng hơn 8 ngàn bộ. Khi đến gần công viên nầy, HDVDL nói về Hội Chứng Độ Cao (HCĐC) (High Altitude Syndrome). Nếu du khách cảm thấy ngầy ngật, mệt mỏi, thiếu thở, xây xẩm, ngủ không yên giấc, đi bộ dễ mệt… có nghĩa là du khách đó đang bị HCĐC. Du khách phải uống nhiều nước. Sau đó, HDVDL lại nói nhưng công viên Zion nầy không có bán nước uống để bảo vệ môi trường. Mọi người ngạc nhiên. Thì ra, công viên có sẵn những vòi nước uống chảy từ trong núi đá ra, cho du khách dùng an toàn và miễn phí. Chỉ cần vặn vòi, đưa chai vào hứng bao nhiêu cũng được. Tôi uống thử và nước ngon như nước đã lọc bán vậy.
Lạc đề một chút: Năm 2010, chúng tôi du lịch Peru, vùng Trung Mỹ. Chúng tôi đã được HDVDL dặn dùng thuốc ngừa Hội Chứng Độ Cao trước khi đi nhưng tôi bận bịu quên dùng. Khi đến Cusco, độ cao 3-4 ngàn mét trên mực nước biển, chúng tôi nhiều người bị ảnh hưởng của hội chứng nầy. Tôi thiếu dưỡng khí để thở. Tôi nặng khoảng 70 kg mà xách 2 túi xách nhỏ (cary-on) nặng khoảng 10 kg, đi mươi bước phải đứng lại thở dốc. Đêm, khách sạn phải cung cấp cho nhiều người chúng tôi máy sản xuất dưỡng khí chúng tôi mới ngủ được. Một bạn tôi, tuy cẩn thận dùng thuốc ngừa trước nhưng cũng bị ảnh hưởng nhẹ. Khách sạn cung cấp cho chúng tôi nước lá Coca để giảm bớt triệu chứng của HCĐC. Bạn nào muốn biết dùng thuốc ngừa tên gì thì viết cho tôi một ngân phiếu 75 đô la, giá khám bệnh. Hà hà! Lần nầy, cao độ các công viên quốc gia Mỹ vừa phải, chúng tôi chỉ cần uống nhiều nước.

GRAND TETON NATIONAL PARK

Công viên Teton thuộc tiểu bang Wyoming. Núi đá cao vút lưng trời, đầu núi có tuyết quanh năm, thành hình từ 27 tỉ năm rưỡi trước. Nghe đến tuổi đá 27 tỉ rưỡi năm tôi bỗng thấy mình, trong phút chốc, mơ hồ, lạc lõng trong khái niệm về thời gian.

Khi chúng tôi đến công viên Teton thì lá thu đã vàng thật đẹp dưới chân các rặng núi. Ngày này, vợ chồng tôi đến lượt được ngồi hai ghế hàng đầu của xe buýt. Chúng tôi lợi dụng ưu thế nầy, đã chụp hằng trăm tấm hình lá thu rực rỡ. Các bạn ngồi phía sau cũng chụp được qua khung cửa kính của xe buýt nhưng phải chụp ngang khi xe chạy mau. Chúng tôi chụp thẳng ra phía trước qua kiếng chắn gió của xe, dễ dàng và rõ ràng hơn. Mùa thu Bắc Mỹ đẹp với rừng lá thu đủ màu làm động lòng lữ khách. Có người vừa nhìn lá vàng, vừa nghe lòng mình hòa điệu với thiên nhiên, vừa quen thói lẩm nhẩm làm đôi vần thơ thu.

Grand Teton National Park

Lá thu ở Wyoming

BRYCE NATIONAL PARK

Công viên Bryce thuộc miền Nam tiểu bang Utah. Mười triệu năm trước, nước gió, trọng lực đã xoi mòn mặt biển bị đội lên thành mặt đất và tạo ra những cây đá đứng sừng sững kề nhau như những cây nến không lồ, gọi là hoodoo. Chữ hoodoo nầy cũng mới với tôi. Rất lạ là hàng triệu cây thông đã mọc và sống trên đá. Vì thiếu nước thông lớn chậm. Có cây tuổi đã 1500 năm mà thân còn nhỏ như cây non.

Bryce National Park

YELLOWSTONE NATIONAL PARK

Công viên Đá Vàng thuộc tiểu bang Utah. Công viên nầy rất rộng lớn. Giếng nước nóng phun hầu như quanh năm, thu hút hằng triệu du khách mỗi năm.

Điều tôi thích nhìn ở công viên nầy là đàn bò rừng bison, hằng trăm con, thong dong gặm cỏ trong công viên. Du khách được cảnh cáo không được lại gần bò. Bò rừng bison bình thường trông hiền lành nhưng nếu chúng cảm thấy lãnh thổ của chúng bị xâm phạm, chúng sẽ tấn công. Một video quay trước đó cho thấy một nam du khách vô tình lại gần bò, bị con một con nặng cỡ 600 kg xông đến dùng sừng húc ông ta và tung ông ta lên tận một ngọn cây cao. May thay ông sống sót.

Nước nóng phun lên từ giếng trong lòng đất nhưng lại không uống được vì chứa nhiều vi trùng. Tôi đã xem một video và chụp lại đủ mọi loại vi trùng có mặt trong dòng nước nóng được phun lên từ lòng đất đá.

Đàn bò rừng gặm cỏ trong công viên

Geyser, giếng phun nước nóng

Ngày 1 tháng 10 năm 2013, chúng tôi hòan tất cuộc du ngoạn thì được tin chính phủ Mỹ đóng cửa các công viên trong cuộc tranh chấp chính trị ở tòa Bạch Ốc. Đoàn chúng tôi thở phào vì đã đi trọn chương trình qua 5 tiểu bang và thăm 5 công viên quốc gia Mỹ. Tôi nhìn hai vợ chồng người bạn thân đi cùng và mỉm cười. Anh chàng hiểu ngay cái nhìn của tôi. Anh nói, “Đi tới đâu là có chuyện đến đó.” Ý anh nói sau khi anh chị ấy đi du lịch Ai Cập về thì Ai Cập có loạn Mùa Xuân Ả Rập, tháng 5 năm nay, khi chúng tôi và anh chị bạn đi du lịch Thổ Nhĩ Kỳ và Hy Lạp về thì Thổ Nhĩ Kỳ có loạn, biểu tình lớn, chết nhiều người, đến nay chưa yên. Cũng may cho chúng tôi vì giữa cuộc du lịch mà xảy ra loạn lạc hay công viên đóng cửa thì cũng lôi thôi lắm. Một đoàn du lịch đi sau chúng tôi một hai bữa đã bị nhân viên chính phủ chận lại không cho vào công viên.

Nguyễn Trác Hiếu

BÌNH LUẬN

Vui lòng nhập bình luận của bạn
Vui lòng nhập tên của bạn ở đây

Bài Cùng tác Giả